Na hun debuut als gastland op het FIFA Wereldkampioenschap in 2022, was het doel voor Qatar altijd om zich deze keer op eigen kracht te kwalificeren voor het grote podium. Met de uitbreiding van het Wereldkampioenschap naar een toernooi met 48 teams in 2026 en de toewijzing van een gegarandeerde acht plaatsen aan de Aziatische Voetbalconfederatie, leek het altijd waarschijnlijk dat ze dit zouden halen. Vooral gezien hun status als tweevoudig regerend kampioen van het continent, na hun overwinningen op de AFC Asian Cup in 2019 en eerder dit jaar. Echter, met zes gespeelde wedstrijden en nog maar vier te gaan in de derde ronde van de Aziatische kwalificaties, bevindt Qatar zich op de vierde plaats in de zes teams tellende Groep A. De cijfers zijn nogal ontluisterend. Iran was altijd de belangrijkste kanshebber voor de eerste plaats, maar op basis van recente geschiedenis zouden de Qatari's hun kansen boven die van Oezbekistan en de Verenigde Arabische Emiraten moeten hebben geacht, die zelf ook niet te onderschatten zijn maar op papier toch iets minder sterk lijken. Kirgizië en Noord-Korea werden verwacht onderaan te eindigen in de stand. Toch hebben de Qatari's tot nu toe slechts twee overwinningen behaald - met hun zeven punten staan ze drie punten achter op de derde geplaatste VAE en zes punten achter op de tweede automatische kwalificatieplek die momenteel door Oezbekistan wordt ingenomen.
Met 17 tegendoelpunten hebben de Qatari's eigenlijk de slechtste verdediging van alle 18 teams, inclusief een Chinees team dat een 7-0 nederlaag leed tegen Japan op de openingsdag, evenals teams zoals Indonesië en Koeweit die bijna 100 plaatsen lager staan op de FIFA-wereldranglijst. Afgelopen dinsdag werden de Qatari's vernederd met een 5-0 nederlaag tegen de VAE. De wedstrijd was effectief voorbij bij rust toen ze met drie doelpunten achterstonden, zonder enig antwoord te hebben op Fábio Lima - die de wedstrijd zou afsluiten met vier doelpunten, waaronder een prachtige vrije trap van 30 meter. Eerder in de campagne hadden ze al de vernedering ondergaan van een 2-2 gelijkspel tegen Noord-Korea, dat zelfs niet deelnam aan de kwalificatie voor het Wereldkampioenschap de vorige keer en eigenlijk meer dan een uur met tien man speelde na een rode kaart voor aanvoerder Jang Kuk-Chol. Vorige week donderdag had Qatar een 112e minuut gelijkmaker nodig om met 3-2 te winnen van Oezbekistan - nadat ze al een voorsprong van twee doelpunten uit de eerste helft hadden verspeeld. De Qatari's bevinden zich al in een lastige situatie en het had zelfs nog erger kunnen zijn, dus wat is er precies misgegaan voor een ploeg die de afgelopen vijf jaar technisch gezien de beste van het continent is geweest gezien hun opeenvolgende overwinningen op de Asian Cup?
Het directe vermoeden zou zijn dat Qatar, in hun streven naar succes op de Asian Cup en kwalificatie voor het Wereldkampioenschap, alles hebben ingezet op het hier en nu en daarbij de langetermijnhoudbaarheid hebben verwaarloosd. Het verklaart waarom ervaren spelers zoals Boualem Khoukhi, Abdulaziz Hatem en, tot voor kort, voormalig aanvoerder Hassan Al-Haydos een cruciale rol bleven spelen ondanks hun gevorderde leeftijd. Niettemin is dat verre van de waarheid. De kern van het team dat vijf jaar geleden de droogte doorbrak en de Asian Cup won, had een jeugdig karakter. Het lijkt alsof Akram Afif en Almoez Ali er al eeuwen zijn, maar ondanks hun 118 interlands zijn ze nog maar 28 jaar oud. Bassam Al-Rawi, een andere uitblinker uit die campagne, is recentelijk uit de basiself gevallen maar is twee jaar jonger en zou nog steeds een belangrijke speler moeten zijn voor de toekomst van Qatar. Meshaal Barsham heeft nu definitief Saad Al-Sheeb opgevolgd in het doel, terwijl spelers zoals Mohammed Waad en Jassem Gaber steeds invloedrijker worden. Alle drie zijn jonger dan 27 jaar. Ook is er de recente opkomst van de 19-jarige Ibrahim Al-Hassan, die momenteel zijn talent ontwikkelt in het tweede team van het Spaanse vierdeklasseteam Calahorra, uitgeleend door Al Rayyan. Het is misschien niet de meest glamoureuze omgeving, vooral gezien iemand als Afif eerder een periode in LaLiga doorbracht bij Villarreal, maar Al-Hassan toont potentie.
In tegenstelling tot sommige van hun tegenhangers, waaronder de naturalisatievoorstanders van de VAE, hebben de Qatari's niet gekozen voor te veel kortetermijnoplossingen - met de enige in het buitenland geboren speler in de basiself zijnde Lucas Mendes, die een waardevolle toevoeging is gebleken. Om te zeggen dat de man aan het roer het probleem is, zou ook onterecht zijn, gezien het Tintín Márquez was die hen naar hun tweede Asian Cup-titel leidde ondanks dat hij grote schoenen te vullen had na het vertrek van Félix Sánchez. Misschien is het gewoon een situatie waarin ze zich momenteel bevinden - en de ongelukkige timing ervan - die de oorzaak is van de problemen van Qatar. Márquez lijkt momenteel onbeslist over wat zijn beste systeem is. Afgelopen week werd een 5-3-2 tegen Oezbekistan gevolgd door een 4-3-3 tegen de VAE. Hij is zelfs teruggegaan naar een 4-4-2 eerder in de campagne. Afif, onmiskenbaar voor Qatar, is van zijn favoriete rol als nummer 10 veranderd naar een pure spits en vervolgens naar de linkervleugel. Tarek Salman heeft afgewisseld tussen de rechterkant van een viermansverdediging en een van de centrale verdedigers in een driemansverdediging. De Spaanse tacticus heeft ook flink geëxperimenteerd tijdens de Asian Cup, maar uiteindelijk was het een 3-4-2-1 opstelling die hen het beste diende. Het gaf Afif alle vrijheid om de creatieve kracht te zijn die hij is, maar het feit dat er geen geschikte kandidaat was om de andere aanvallende middenvelder rol over te nemen die Al-Haydos meer dan een decennium vervulde, is misschien de reden achter Márquez's experimenten. Misschien is het grootste gemis dat Al-Haydos heeft achtergelaten niet op het veld, maar in de kleedkamer. Afif heeft inmiddels het aanvoerderschap overgenomen en is een waardige opvolger als beste speler van het team, maar is een ander soort leider. Hij is altijd meer het type geweest om de troepen te inspireren met een briljant moment dan om een opzwepende toespraak te houden, ook al zal hij uiteindelijk zijn stem vinden. Samen met de geleidelijke uitfasering van Al-Sheeb en de 135-voudige linksback Abdelkarim Hassan, ondergaat Qatar nu een leiderschapsovergang en dat brengt altijd zijn eigen uitdagingen met zich mee. Uiteindelijk zal Qatar niet kunnen ontsnappen aan het feit dat ze momenteel in zware tijden verkeren. Ze zullen er simpelweg niet aan kunnen ontsnappen, gezien een plek op het Wereldkampioenschap op het spel staat. Met nog vier wedstrijden te gaan, moeten de Qatari's gewoon een manier vinden om genoeg momentum te verzamelen voor minimaal een topvier finish, wat hen op zijn minst een tweede kans zal geven in de volgende ronde van de kwalificatie - en meer tijd om uit te zoeken wat er precies misgaat.
